Verski objekti: Temišvar iz drugog ugla

Temišvar, kao grad ljudi različitih vera i običaja, ima i veliki broj verskih objekata, hramova, crkava, katedrala i sinagoga. U nastavku sledi priča o nekima od njih, a svakako bih istakao kao pozitivnu stvar to što Temišvarci ulažu u kulturu, ali i svoju istoriju i tradiciju… 😉

Vladičanski dvor

Vladičanski dvor je po mnogima jedna od najlepših građevina Temišvara. Fasada je obnovljena relativno skoro, što daje poseban sjaj i boju. Ispred dvora se nalazi divna bašta restorana, gde je preporuka probati temišvarsko pivo, uz domaće spremljenu hrskavu piletinu ili gurmansku pljeskavicu sa prilozima. Pogled je ovde izuzetan i zato veliki broj ljudi sedi u baštama upravo na ovom trgu.

Palata Vladičanskog dvora decenijama je mesto gde se odvijao život čuvara pravoslavlja u ovom delu Podunavlja. Pored toga što je rezidencija srpskih episkopa, ona je i čuvaonica umetničkog nasleđa, starih rukopisnih i štampanih knjiga, bogoslužbenih predmeta, ikona, grafika, portreta.

Prvi sprat je 1967. godine pretvoren u lepo uređeni prostor sa stalnom postavkom odabranih primeraka crkvene umetnosti, nastalih na teritoriji Banata, od Moriša do Dunavske Klisure. Sagrađena je kada i Saborni hram, sredinom XVIII veka, ali je početkom XX veka obnovljena u duhu srpsko-vizantijskog stila i istorizma.

Na trgu se nalazi prelepa zgrada Vladičanskog dvora srpskog pravoslavnog episkopa temišvarskog, odnosno sedište vladike Lukijana. To je ujedno i centar srpskog duhovno-crkvenog i kulturnog života u kojoj je 1790. godine održan Temišvarski sabor. Zgrada je podignuta između 1745. i 1747. godine i u njoj se čuvaju značajna dela crkvene umetnosti 17. i 18. veka i bogata bibliografska kolekcija.

Rumunska Saborna crkva „Sveta Tri jerarha”

Najčešće prikazivano obeležje Temišvara je upravo crkva „Sveta Tri jerarha“. Sa 11 tornjeva, od kojih najviši ima 96 metara, sedam zvonika i zeleno – žutim mozaikom na krovu, stilom pripada moldovskoj školi.

Građena je između 1937. i 1940. godine, a tokom same izgradnje, graditelji su imali poteškoća kako je samo tlo veoma močvarno. Zato temelj crkve ide do 30 metara ispod zemlje. Crkva može da primi i do 4.000 vernika u jednom trenutku, a vikendom možete naići na venčanja u njoj.

Crkva Svetog Đorđa

Crkva Svetog Đorđa, Rimokatolička katedrala, građena je u periodu između 1736. i 1774. godine. Jedna je od najvrednijih građevina barokne arhitekture u Temišvaru i Banatu. Duga je 55, široka 22 i visoka 35,5 metara. Unutrašnjost je veoma luksuzna, sa rokoko elementima, koje su stvorili bečki slikari i vajari.

Zbog sjajne akustike, ovde se često odrzavaju koncerti za orgulje. Gradnja je započeta po nacrtima Jozefa Emanuela Fiser von Erlaha iz Beča, a nastavili su je Johan Teodor Kostka i Karl Aleksander Stejnlajn. Izgrađena je u austrijskom baroknom stilu, a posvećena je Svetom Đorđu, zastitniku biskupije. Na visokom oltaru nalazi se slika koja predstavlja patrona crkve, a rad je direktora Bečke Akademije likovnih umetnosti, Mikelanđela Unterbergera. Bočne oltare oslikao je Johan Nepomuk Sof 1772. godine. Vredne uljane sijalice napravio je Jozef Moser.

Orgulje su delo majstora Leopolda Vegenstajna, a zvona katedrale su obnovljena 1998. godine u Nemačkoj.

Sinagoga u centru Temišvara

Sinagoga u centru grada je dizajn bečkog arhitekte Ignatza Scxymanna i podignuta je između 1863 – 1865. godine. Balkoni i prostor u prizemlju mogu da prime 300 ljudi. Crkva je osnovana 19. septembra 1865. godine i služila je jevrejskoj zajednici Temišvara. Između dva svetska rata, grad je bio dom za 13 hiljada jevreja, u odnosu na danas, gde ih živi 700. Crkva je zatvorena krajem komunističke vladavine u Rumuniji, kada su jevreji osnovani posle Drugog svetskog rata počeli da beže iz zemlje. Danas, crkva je u vlasništvu jevrejskog saveza Rumunije i ona je ponovo otvorena u septembru 2005. godine.

Sinagoga je  sagrađena u mozaik stilu, na inicijativu rabina Mauriciu Hirschfelda, u eklektičnom i mavarskom stilu. Zgrada je imala dve zvanične inauguracije, na drugoj, od 1872. godine, učestvovao je kralj Franz Jozef I. Lice fasade obloženo je ciglom i keramičkim pločicama. Zgrada ima dva tornja i kupole. U zgradi se nalazi Wegenstein organ (1866). Ovde je sahranjen rabin David Opelheim.

Filharmonija je 2001. godine potpisala kreditni ugovor sa jevrejskom zajednicom na 50 godina. U zamenu korišćenja sinagoge kao koncertne sobe, oni će podržati troškove renoviranja zgrade. Dakle, mesto će se promeniti u multifunkcionalni prostor, sa sobama za konferencije i izložbe.

Preplitanje različitih religija je kulturno bogatstvo, a verski objekti dodatno ulepšavaju izgled Temišvara… 😉

Izvor: Pecina posla

Foto: Pecina posla