Viminacijum: Novi život Starog Rima 2

Zanimljiva je priča o tome kako je počelo istraživanje Viminacijuma. Naime, pre dva veka su se na prostoru današnjeg lokaliteta nazirali gradski bedemi, široke ulice koje se seku pod pravim uglom, trgovi, ali i pozorišta, kupatila i slično. To je podstaklo Mihaila Valtrovića, prvog profesora arheologije u Srbiji i utemeljivača Srpskog arheološkog društva da sa 12 zatvorenika 1882. godine počne da istražuje Viminacijum. Naravno, za arheologiju je ovde uvek novca bilo malo. Međutim, Valtrović prezentuje osnovu vojnog logora od 430x350m i samog grada što je bio značajan podatak za dalja istraživanja.

Istraživanja Viminacijuma dalje je nastavio njegov učenik arheolog Miloje Vasić, koji je poznatiji po svojim istraživanjima praistorijskog lokaliteta u Vinči. Međutim, kraljica Draga Obrenović je u aprilu 1903. godine dala donaciju od 100 zlatnika za nastavak radova, a tom prilikom je nalazište i posetila, te dobila jednu ulicu u svoju čast. Vasić je zabeležio da se nalazište nalazi na površini od približno 72 hektara, sa dužom stranom naselja od oko 850 metara.

Viminacijum je stavljen pod zaštitu 1949, a obimna istraživanja Viminacijuma ponovo su započeta tek 1977. godine zbog izgradnje termoelektrane i Površinskog kopa „Drmno“ i to jugozapadno od kastruma, na prostoru nekropola. Tada je Arheološki institut pokrenuo velika zaštitna arheološka istraživanja koja je vodila Ljubica Zotović na kome joj se kasnije pridružuju i Vladislav Popović i Vladimir Kondić.

Od 2000. godine do danas istraživanjima Viminacijuma rukovodi tim istraživača koje predvodi dr Miomir Korać iz Arheološkog instituta iz Beograda.

Viminacijumska flota

Sredinom marta 2020. godine kašika bagera na Površinskom kopu „Drmno“ udarila je u nešto veliko i radovi na kopu su odmah obustavljeni. Tim arheologa je u pola noći izašao na teren i zanemeo. Ispod naslaga mulja ležala je krma broda sa veslom koju je otkinula kašika bagera. Daljim kopanjem iz naslaga isplovila je čitava flota brodova i čamaca koje je hermetički sačuvala glina… 😉

Tada je dr Miomir Korać izjavio da je najveći brod, dug 15 metara i širok 2,65 metara, pronađen je na dubini od oko sedam metara ispod površine zemlje, a rimski grobovi se završavaju na dva metra dubine i dodao da je zbog toga za sada nemoguće reći iz kog hronološkog perioda plovila potiču.

Naime, brodovi su pronađeni u istom sloju gde i ostaci mamuta koji su stari stari milion godina, a to je u ovom slučaju na oko 20 metara dubine, što bi značilo da su otkriveni brodovi iz perioda od pre 70.000 godina, a to je nemoguće. Otud se čekaju analize ugljenikovih izotopa kako bi se jasno datirao period iz koga brodovi potiču.

Nakon toga, inženjeri i tehničari sa kostolačkog ugljenokopa „Drmno“ su konstruisali metalne ramove kojima su utegli drvo drevnih plovila, spustili ih na vučni voz koji ih je odvezao u veštačku pećinu u kojoj se čuvaju skeleti mamuta. Problem je što su nakon duge konzervacije u zemljištu ova plovila počela da se pretvaraju u prah.

Istraživanja na ovim artefaktima tek predstoje i možda će nam bolje dočarati značaj Viminacijuma.

Gnostici iz Viminacijuma

Ako ste mislili da Viminacijum ne može da vas još više iznenadi, obratite pažnju na sledeće. Svetskoj naučnoj i laičkoj javnosti tek treba da se predstavi jedinstveno i otkriće iz Viminacijuma – olovni kovčežić iz 3. veka koji je ukrašen simbolima za koje se pretpostavlja da predstavlja urnu gnostika.

Gnostici su bili hrišćani, ali malo drugačiji od tadašnjeg glavnog učenja. Njihovo učenje je početkom nove ere bilo rašireno u Egiptu, Siriji i Palestini dok nije potisnuto u 4. veku. Učenje im se zasnivalo na ideji da se čovek može spasiti samo ako spozna Boga pri čemu su teološke dogme misaono istraživali i time su bili bliski učenjima antičkih filozofa. Gnosticizam je nakon 4. veka proglašen za jeres, jer su protiv njega bili crkveni apologeti odnosno branioci koji su zahtevali verovanje bez ikakvog znanja.

Pompeja Balkana

Mnogi sa punim pravom i razlogom Viminacijum upoređuju sa Pompejom, antičkim gradom u Italiji koji je ostao konzerviran zahvaljujući erupciji vulkana. Razlog leži i u tome što je tek oko tri odsto Viminacijuma istraženo i može se pretpostaviti da velika otkrića tek predstoje. U prilog ovom nalazištu ide činjenica da novog naselja izned njega nema, za razliku od drugih antičkih gradova kao što su Singidunum ispod Beograda, Londinium ispod današnjeg Londona, Sirmijum ispod Sremske Mitrovice, Novaesium ispod Nojsa, Castra Regina ispod Regensburga, Mogontiacum ispod Majnca, Mediolanum ispod Milana, Emona ispod Ljubljane, Aquincum ispod Budimpešte i slično…

U svakom slučaju, dođite u Viminacijum. To će biti jedinstveno iskustvo, koje će vas vratiti u daleku prošlost, u doba rimske imperije. Poseta ovom, sve samo ne običnom arheološkom lokalitetu, će biti doživljaj koji ćete pamtiti… 😉

Izvor: Pecina posla / Daljine.rs

Foto: Pecina posla