Sremski Karlovci: Bogata riznica duhovnosti (FOTO)

Sremski Karlovci sa punim pravom nose epitet duhovnog centra Vojvodine i Srbije, jer se u ovom lepom gradu nalazi veliki broj verskih objekata. U nastavku teksta predstaviću vam najznačajnije pravoslavne, ali i jednu značajnu rimokatoličku crkvu. Krenimo u „obilazak“… 😉

Manastir Vavedenje Presvete Bogorodice – „Gornja crkva”

Najstariji podatak o manastiru Vavedenje Presvete Bogorodice ili Gornjoj crkvi u Sremskim Karlovcima, kako se popularno zove, datira iz 1559. godine, kada je to bio manastir, a metoh manastira Hilandar. Turci su je oštetili 1688. godine, da bi je 1746. godine obnovio jeromonah Makarije.

Stari hram je srušen 1746, a podignut je novi (sadašnji) na inicijativu patrijarha Arsenija IV Jovanovića – Šakabente. Ikonostas je 1765. radio Dimitrije Bačević, a svod i zidne slike šest decenija kasnije Georgije Bakalović. Obnova Gornje crkve vršena je u nekoliko puta – 1866, 1888, 1897-1903, 1997-1998.

Restauriran ikonostas pripada periodu baroka, a izgradio ga je u 1746. poznati karlovački ikonopisac, Dimitrije Bačević. Pored mnogih sveštenih lica i uglednih Karlovčana, koji su sahranjeni u porti, u kripti hrama (ispod oltara, a ulaz je spolja)  počivaju srpski patrijarsi Georgije Branković (1830-1907) i Lukijan Bogdanović (1867-1913). Karlovčani ovu crkvu jednostavno zovu „Gornja crkva”.

Saborna crkva Svetog Nikole

Još jedna nezaobilazna znamenitost ovog lepog sremskog gradića je Saborna crkva Svetog Nikole. Ova istaknuta crkva predstavlja najveći pravoslavni hram u Sremskim Karlovcima i spada u spomenike kulture od izuzetnog značaja.

Crkva se istakla jer su u kripti sahranjene cenjene vladike, a zidovi ovog velelepnog zdanja krase slike poznatih i uticajnih srpskih slikara. Istaknuti slikari poput Pavela Đurakovića, Nikole Neškoviće, Mihajla Popovića, Simeona Jakšića i velikog Paje Jovanovića oplemenili su prostor crkve. Saborna crkva se nalazi odmah pored Patrijaršijskog dvora, tako da ćete je sa lakoćom pronaći.

Crkva svetih Petra i Pavla – „Donja crkva“

Donja crkva, kako je jednostavno Karlovčani zovu, posvećena je svetim apostolima Petru i Pavlu. Prvi put se pominje u jednom zapisu 1599. godine. Na starim temeljima hrama je sagrađen sadašnji 1719, a obnovljen 1793. godine.

Ikone u priprati radio je 1794. godine Stefan Gavrilović, dok je ikonostas delo Pavla Čortanovića. Rezbarija potiče od Marka Vujatovića iz 1828, a godinu dana kasnije Dimitrije Bratoglić uradio je ikone i živopis na svodovima.

Pred oltarom Donje crkve je 13. oktobra 1784. godine hirotonisan Petar I Petrović Njegoš, potonji Sveti Petar Cetinjski. U porti crkve je nedugo po izgradnji posađen platan, a sadnica je doneta iz Beča. Platan je danas pod zaštitom države i predstavlja prirodan spomenik Sremskih Karlovaca. Vredno je reći da je crkva u sadašnje stanje dovedena obnovom, koja je završena 2004. 

Rimokatolička crkva Presvetog Trojstva

Rimokatolička crkva, benediktinskog reda, u Sremskim Karlovcima pominje se još u XVI veku. Za vreme austro-turskih ratova je porušena, tako da su 1702. postojale samo ruševine starog objekta. Katolička parohija je osnovana 1737. godine i do danas je imala 35 župnika. Gradnja današnje crkve posvećene Svetom Trojstvu, započeta je 1730. na mestu nekadašnje benediktinske katedrale.

Rimokatolička crkva predstavlja jednobrodnu građevinu, sa trostranom oltarskom apsidom na istoku. Zidani deo zvonika je završen profilisanim vencem. U visini zvona su smeštena četiri polukružno završena prozora. Barokna kapa je opšivena pocinkovanim limom i na njenom vrhu se nalazi pozlaćena jabuka sa krstom.

Arhitektonski elementi ukazuju da su, najverovatnije, delovi nekadašnje kasnosrednjovekovne, benediktinske crkve, iskorišćeni pri gradnji barokne crkve u XVIII veku. Rimokatolička crkva Presvetog Trojstva predstavlja značajan arhitektonski spomenik. Posebno je zanimljiva zbog svoje istorijske slojevitosti kojom ukazuje na postojanje kontinuiteta verskog objekta još od srednjeg veka odnosno perioda pre dolaska Turaka na ove prostore. Detaljnijim istraživanjima mogla bi se rasvetliti istorija objekta i otkriti vreme nastanka prve rimokatoličke crkve na tom mestu.

Spoj kultura, tradicije i različita vera takođe su karakteristike Sremskih Karlovaca, koje ovom lepom gradu daju dodatni šarm… 😉

Izvor: Pecina posla / Bookaweb / N. G.

Foto: Pecina posla