Zašto svi pravoslavci ne slave Božić istog dana?

Za najveći deo sveta 25. decembar je najradosniji praznik – Božić. Međutim, vernici u Srbiji i još neki pravoslavni hrišćani proslavljaju ovaj dan „tek“ 7. januara. O tome kako je došlo do ove podele piše sajt Istorijski zabavnik.

Božić je hrišćanski praznik kojim se proslavlja rođenje Isusa Hrista. Iako većina modernih istoričara smatra da bi godina rođenja Isusa Hrista mogla biti u opsegu između 7. do 2. godine pre nove ere, tačan datum njegovog mogućeg rođenja je zapravo nepoznat.

Do sredine 4. veka, zapadne hrišćanske crkve su prihvatile da se Božić obeležava 25. decembra, a to je kasnije usvojeno i na Istoku. Ovaj datum je verovatan odabran da se poklapa sa nekim od drevnih paganskih festivala koji su se dešavali oko kratkodnevice. Dakle, Božić u celom hrišćanskom svetu „pada“ na isti datum – 25. decembar! Problem je nastao u korišćenju različitih kalendara zbog koga se on ne slavi istog dana! 😉

Srpska pravoslavna crkva, zajedno sa još nekim hrišćanskim zajednicama, još uvek koristi julijanski „stari“ kalendar, a po njemu je 25. decembar zapravo 7. januar. Ova razlika nastala je 1582. godine kada je, u vreme pape Grgura XIII, izvršena kalendarska reforma. Većina praznika koje obeležavaju obe crkve danas se zbog toga praznuju u razmaku od 13 dana jedan od drugog.

Gregorijanski „novi“ kalendar odmah su prihvatile Italija, Poljska, Portugal i Španija, a ubrzo i ostale katoličke zemlje. Protestantske zemlje prešle su na gregorijanski kalendar mnogo kasnije, a neke pravoslavne zajednice su to učinile tek u 20. veku.

Julijanski kalendar mnogo je stariji i uveo ga je Julije Cezar 46. godine pre nove ere. Iako se danas smatra nepreciznim (pa je zbog toga i odbačen), njega i dalje koriste nacionalne pravoslavne crkve u Srbiji, Crnoj Gori, Makedoniji, Rusiji, Gruziji, a Božić se slavi 7. januara i prema učenjima Jerusalimske patrijaršije, Kopta i nekih manastira na Svetoj gori.

Milankovićev kalendar kao rešenje „božićnog problema“

Pitanje datuma proslavljanja Božića mnogo je više astronomsko nego versko. Grčka, rumunska i bugarska pravoslavna crkva su prihvatile revidirani ili reformisani julijanski kalendar, zasnovan na predlogu naučnika Milutina Milankovića, po kome Božić takođe „pada“ na 25. decembar.

Smatra se da je Milankovićev kalendar najsavršeniji proračun ikada napravljen, a iako je prihvaćen na Svepravoslavnom kongresu 30. maja 1923. u Carigradu, u Srbiji u praksi nikada nije zaživeo.

Dakle, to je odgovor na ovu dilemu koja se javlja svake godine u vreme najradosnijeg hrišćanskog praznika… 😉

Izvor: Pecina posla / Istorijski zabavnik

Foto: Istorijski zabavnik